Mudannoo
Mudannoo ajaa’ibaati! Maddi mudannichaa ta’ii tokko ture. Akkasi! Galgala keessaa naannoo sa’aa 3tti, Yuunibarsiitii Haramaayaa Mooraa Fayyaa Harar keessatti waan naasisaa tokkotu mudate. Balaa ibiddaa! Balaan silaa dhaammatee hin dhufuutii, sagaleen dhagahamuu eegale. Shiboon ibsaa wal tuqee sagaleen dhagahamu, dhukaasa meeshaa guddaa fakkaata. Arrabni ibiddaa gara doormiitti gaarreeffates baay’ee nama sodaachisa. Kan gubachaa jiru bakka muraasa ta’us, yeroo jalqaba argan naasuurraa kan ka’e, hundumatu gubachaa jira namatti fakkaata. Kanarraa kan ka’e, guyyichi mudannoo baay’ee namatti gatee darbeera. Mudannoo sana keessaa kan nama tokko haakaasu.
Maqaa nama sanaa dhahuu dhiisuudhaan jalqaba egaa. Namni kun, yeroomaan rafeera. Yeroo kamuu yeroo rafummoo, guutummaatti uffatasaa baafateetu. Qullaa! Uffatuma jalaarree yoo ofirratti hambise akka waan hirribni isa hinqabneetti kaasa. Kanaaf kan qullaasaa rafee jiru. Sagaleen wacaa, iyyaafi sagaleen ibiddaa gara nama kanaas dhufuu hinhafne. Ariitiidhaan ka’ee, ijasaa karaa foddaarraan gara iddoo balaa kanaatti erga. Waanuma jiru kana mil’ate. Haalichi uffatasaa akkanni uffatuuf eeyyama hinkennineefi. Uffata uffachuunhoo haahaafuutii, balbala banuuyyuu hin dhaqne. Karuma foddaa utaalee bahe. Fiigee fiigeen booda xiqqo of bare. Haafura baafatee guutummaatti yoo ofitti deebi’u, qullaa ta’uunsaa itti dhagahame. Qaanii, sodaa, naasuufi qorraatu nama karratti wal gahe. Ibsaan baduunimmoo qullummaasaa dhoksuuf isa fayyadeera. Garuu daqiiqaa muraasaa booda, jeneereterri ka’uun ibsaan dhufe. Eessa haaseenu egaa? Bakka duraarraa bakka namni nan argu jedhu tokkotti fiige. Of dhoksuusaati!
Boodarra waan ta’etu sammuusaatti dhufe. Kunis, bilbiluuf ture. Yeroo doormiidhaa bahe san, wanti inni qabatee bahe yoo jiraate mobaayiliisaa of jala kaawwatee rafee jiru ture. Haalli balaa sanaa akkuma tasgabbaa’een, hiriyyaansaa akka uffata fiduuf dhaammate. Kunis ta’eefi. Akkana ture, dubbichi!
👉Yerooma hundumaa qophaa’aa ta’uun gaariidha jechuu barbaadeeni. Of gatee, qullaa rafuun nama kanaa maal akka isa godhe hundaaf ifaadha. Dubbichimmoo, waa’ee qullaafi uffataan rafuutti kan danga’e miti. Namni yeroo hundumaa qophaa’aa ta’e, waan godhu hindhabu. Qophaa’uu dhabuunis, aarsaa hinmalle nama kanfalchiisa. Namni qophaa’e, ofirra darbee nama biraaf bu’aadha. Kan hindammaqne kan hinqophoofne garuu, kaaniif mitii ofiifuu ba’aadha. Yeroo kamuu haadammaqnu, haaqophoofnu.